Europese wetgeving drones (vanaf 31/12/20)

De bedoeling van de nieuwe Europese dronewetgeving is dat je als Belgische dronepiloot ook in het buitenland kan gaan vliegen zonder dat je moet beschikken over een drone vliegbewijs voor dat land en dat de regelgeving binnen Europa hetzelfde is voor alle lidstaten, om zo verwarring of onwetendheid te vermijden.

Daarnaast moet deze nieuwe regelgeving plaats bieden voor innovatie en nieuwe toepassingen voor drones in het onderwijs en de industrie, waar de huidige wetgeving eerder een beperkende factor heeft en innovatie eigenlijk tegenwerkt.

Als bron neme we het KB (2020/43563) van 18/11/2020 en de EU verordening 2019/947 gebruikt en deze vertaald naar een leesbare tekst.

Wat met de huidige dronewetgeving in België?

Vanaf 1 januari 2021 mag je de huidige wetgeving volledig naast je neerleggen. Vanaf dat moment is die niet meer van toepassing en dit geldt voor alle Europese lidstaten. Lidstaten kunnen wel nog specifieke zones (GEO-ZONES) definiëren waar er op bepaalde vlakken afgeweken kan worden van de Europese regels.

Publicatie van het KB mbt de Europese verordening 2019/947.

Op 18 november werd het KB gepubliceerd in het Belgisch staatsblad.

Nieuwe Europese wetgeving

De nieuwe Europese verordeningen zijn gestoeld op de ” Regulation EU 1139/2018 (EASA basic regulation) en zijn van toepassing op alle UAS (Unmanned Aircraft Systems), dus zowel multicopters, helicopters als fixed wing (vliegtuigen), als het maar onbemand is.
Ook wordt er geen verschil meer gemaakt tussen hobby en professioneel gebruik. Het maakt dus niet uit of je geld verdient met het vliegen van je drone.
Goed om te weten is dat het nu ook vast staat dat modelvliegtuigen ( fixed wings) ook drones zijn. Daar durfde men al eens aan twijfelen. Maar de definitie van een drone is dus in die zin ook vast gelegd.
De enige uitzondering is dat State Aircraft (politie, hulpdiensten, leger, …) hier niet onder vallen. Zij kunnen er wel gebruik van maken om hun eigen wetgeving op te baseren wat waarschijnlijk ook zo zal zijn.

GEO-zones

De GEO-zones zullen bepalen of je mag vliegen maar ook wat de voorwaarden zullen zullen zijn (bv. max. hoogte, …).
Eens je weet in welke GEO-zone je zit kan je gaan bepalen met welk type toestel je mag vliegen en op basis daarvan kan je dan zien in welke Implementing Act terecht komt (zie lager).
Momenteel zijn de GEO-zones nog niet bekend gemaakt.

Nieuwe indelingen en categorieën

Vergeet alles van de oude indeling en categorie (recreatief, klasse 2, klasse 1b, klasse 1a…).
De nieuwe EU-verordening is gebaseerd op het risico, complexiteit en de prestaties van de vlucht. Om dit risico te bepalen gaat men het gewicht van de drone, het risico van de vlucht en de locatie waar de vlucht doorgaat onder de loep nemen (GEO-zone).
Daarnaast zijn er ook enkele vereisten waar het toestel minimaal aan zal moeten voldoen (Delegated Act).

Delegated Act (DA)

DA beschrijft de minimum voorwaarden waaraan een toestel moet voldoen.

  • Toestel behoort tot een bepaalde C-klasse (zie tabel hieronder)
  • Electronic ID (Real-time broadcast – open cat)
    Deze zender zal continu een signaal uitsturen met de volgende gegevens:

    • Registratie nummer van de operator
    • Serienummer van het toestel
    • Positie en hoogte van het toestel ten opzichte van de grond (AGL)
    • Richting en snelheid over de grond
    • Positie van de piloot of de positie van opstijgen
  • Geo-awareness (weet waar je toestel exact is)
    De piloot moet ten allen tijde de volgende informatie kunnen aflezen:

    • De piloot moet ten alle tijde waarschuwingen kunnen ontvangen en een kaart kunnen raadplegen met de no-fly zones
    • Geo-fencing is niet verplicht (toestel blokkeren waar je niet mag/kan vliegen)
    • Piloot is zelf verantwoordelijk voor de accuraatheid van de data voor elke vlucht (updates van de kaart beschikbaar maken op de drone)

C-klasse van het toestel

Het MTOM (Maximum Take Off Mass) en de impact van het toestel bepaald binnen welke klasse je hier valt. -> risico
De drone zal dus in één van de onderstaande klasse vallen op basis van zijn gewicht of impact. Deze klasse zal dan als basis dienen voor de Implementing Act waaronder je dan minimaal kan vliegen.

Wie is de Operator?

De operator is niet altijd de piloot. De operator is de legale entiteit die verantwoordelijke is voor de organisatie van de vlucht. Dit kan zowel een natuurlijk persoon of bedrijf zijn en is diegene voor wie de piloot vliegt.

Wie is de piloot?

De piloot is diegene die het toestel bedient en controle heeft over het toestel. De piloot is ten allen tijde verantwoordelijk voor de uitvoering van de vlucht en neemt de beslissingen.

De piloot zorgt voor:

  • een toelating van alle betrokken personen na een risico briefing
  • een VLOS operatie, eventueel met behulp van een waarnemer
  • nooit vliegen in de buurt van of in een zone waar een nood situatie aan de gang is

Moet ik mijn drone registreren?

Nee. Als je met je drone wil vliegen binnen de Open of Specifieke categorie is er geen toestel registratie nodig (de vroegere OO- registratie).

Van zodra er goederen- of personen vervoer met je drone gebeurt is deze registratie wel verplicht maar dan zit je ook in de gecertifieerde categorie.

Niet registreren?

Je zal wel jezelf of je bedrijf als operator moet registreren.Op dat platform zal je je drone moeten toevoegen met zijn serienummer en verzekeringsbewijs.

Implementing Act (IA)

De IA zijn de vereisten gerelateerd aan de vliegoperatie en de registratie van het toestel.

Volgens wat de vliegoperatie juist zal inhouden zal men de vlucht opdelen volgens drie categorieën:

  • Open categorie
    • De meeste particuliere drone bestuurders
    • Modelvliegen
    • Fotografen
    • Geautomatisseerde vluchten (met piloot)
  • Specifieke categorie
    • BVLOS operaties
    • goederen transport
    • Autonome vluchten (zonder piloot)
  • Gecertificeerde categorie
    • Air Taxi
    • Internationale IFR vluchten
    • Pakjes leveren boven personen

Open Category

  • Laag risico
  • Geen authorisatie of notificatie van de vlucht nodig Maximum 120m AGL (Above Ground Level – punt van opstijgen)
  • Alleen VLOS (Visual Line Of Sight) toegelaten eventueel via een waarnemer
  • Gebruik van een drone met maximum 25kg MTOM
    Hieronder vallen dan de klasse C0, C1, C2 , C3 en C4
  • Praktijkvoorbeelden: Doorsnee hobbypiloot, Modelbouw vliegers, Fotografen, zelfbouw, bepaalde reeds bestaande drones (aankoop voor 1 july 2020)
  • CE keurmerk verplicht
  • Omvat geautomatiseerde vluchten (steeds tussenkomst piloot mogelijk)
  • Alle betrokkenen bij de uitvoering van de vlucht dienen voldoende op de hoogte gebracht te zijn van de vlucht risico’s, diegene die niet op de hoogte zijn worden beschouwd als niet betrokken personen.
  • Vliegen kort bij of in een zone waar hulpdiensten actief zijn is niet toegelaten

De open categorie is de meest omvangrijke en ook voor de meesten onder ons van toepassing.

Een verder opdeling is hier nodig:

  • OPEN Limited (drone zonder Cx klasse label)
  • OPEN A1
    • OPEN A1/C0
    • OPEN A1/C1
  • OPEN A2
    • OPEN A2/C2
  • OPEN A3
    • OPEN A3/C2
    • OPEN A3/C3
    • OPEN A3/C4

Open Limited Category

(drone zonder Cx label)
Tot 31 december 2022 mogen UAS zonder klasse gebruikt worden onder volgende voorwaarden, afhankelijk van hun gewicht:

Gewicht van de UAS Vliegafstand
< 500 gr In de buurt van mensen, volgens de voorschriften sub cat A1
< 2 kg Op minimum 50 meter afstand van mensen
< 25 kg Op minimum 150 meter van gebouwen, recreatiezones,…. volgens voorschriften sub cat A3

De opleidingen voor elk van deze subcategorieën zullen vergelijkbaar zijn met die voor de overeenkomstige subcategorieën in de categorie OPEN.

Vanaf 1 januari 2023 worden de voorwaarden om een UAS zonder klasselabel te besturen strenger. Het UAS mag alleen worden gebruikt als het vóór 1 januari 2023 in de handel werd gebracht en enkel onder bepaalde voorwaarden:

  • Een UAS van minder dan 250g volgt de regels voor categorie A1
  • Een UAS van minder dan 25 kg volgt de regels voor categorie A3

Voor een UAS zonder klasselabel van minder dan 2 kg (maar meer dan 250 g) zal het niet langer toegestaan zijn om op minder dan 50m van mensen te vliegen (net zoals voor categorie A2).

OPEN A1/C0 (speelgoed drone)

Als de risicobeoordeling dit toelaat, mag u uw huidige UAS blijven gebruiken in de categorie SPECIFIC.

  • Vliegen boven mensen die niet betrokken zijn bij de vlucht mag
  • Vliegen boven een mensen massa mag NIET
  • Alleen VLOS toegelaten
  • Maximum hoogte 120m AGL tov. opstijgpunt
  • Gebruik van een drone met C0 keurmerk (typisch speelgoed drone of zelfbouw (bv racedrones)):
    • < 250gr zonder camera
    • Geo-awareness niet verplicht
    • Operator registratie niet nodig
  • CE keurmerk
  • Minimum leeftijd voor België: 14 jaar
  • Gekend met de handleiding
  • Maximum snelheid 19m/s
  • Follow-Me functie binnen een radius van 50m

OPEN A1/C1

  • U mag niet intentioneel vliegen boven personen die niet betrokken zijn bij de vlucht
  • Vliegen boven een mensen massa mag NIET
  • Alleen VLOS toegelaten
  • Maximum hoogte 120m AGL tov. opstijgpunt of maximum hoogte moet instelbaar en afleesbaar zijn
  • Gebruik van een drone met C1 keurmerk (hobby drone):
    • Maximum 80J energie of < 900 gr
    • Electronic ID
    • Geo-awareness met piloot visualisatie
    • Operator registratie verplicht
    • Identificatie plaatje met vermelding van registratie nummer
  • CE keurmerk
  • Minimum leeftijd voor België: 14 jaar
  • Gekend met de handleiding
  • Online training gevolgd
  • Online test uitgevoerd en in het bezit van een bewijs
  • Maximum snelheid 19m/s
  • Follow-Me functie binnen een radius van 50m
  • Lost Link management
  • Battery warning

OPEN A2/C2

  • U mag NIET vliegen boven personen die niet betrokken zijn bij de vlucht
  • Vliegen boven een mensen massa mag NIET
  • Alleen VLOS toegelaten
  • Maximum hoogte 120m AGL tov. opstijgpunt
  • Gebruik van een drone met C2 keurmerk  (“Prosumer” drone):
    • < 4kg
    • Electronic ID
    • Geo-awareness met piloot visualisatie
    • Operator registratie verplicht
    • Identificatie plaatje met vermelding van registratie nummer
  • CE keurmerk
  • Minimum leeftijd voor België: 16 jaar
  • Gekend met de handleiding
  • Certificaat voor drone piloot na het behalen van:
    • Online training (idem als Cat. A1/C1)
    • Online test (idem als Cat. A1/C1)
    • Bewijs van praktische zelftraining
    • Bijkomende A2 theoretische kennis test
  • >30m horizontale afstand tot niet personen die niet betrokken zijn bij de vlucht
    >5m wanneer low-speed mode is geactiveerd

OPEN A3

  • U mag vliegen boven personen die niet betrokken zijn bij de vlucht enkel en alleen wanneer deze niet in gevaar kunnen komen
  • Vliegen boven een mensen massa mag NIET
  • Alleen VLOS toegelaten
  • Maximum hoogte 120m AGL tov. Opstijgpunt
  • >150m horizontale afstand tot woonwijken, commerciele centra, recreatie of industrie zones
  • CE keurmerk
  • Minimum leeftijd voor België: 14 jaar
  • Gekend met de handleiding
  • Certificaat voor drone piloot na het behalen van:
    • Online training (idem als Cat. A1/C1)
    • Online test (idem als Cat. A1/C1)
  • Lost link management (bv. return to home)

OPEN A3/C2 (Prosumer)

  • < 4kg
  • Transponder met ID gegevens
  • Geo-awareness met piloot visualisatie
  • Operator registratie verplicht
  • Identificatie plaatje met vermelding van registratie nummer
  • Low-speed mode (3m/s)
  • Geen scherpe randen
  • Batterij waarschuwing
  • Maximum geluidsnormen
  • Voorzien zijn van lichten
  • Beveiligde C2 link

OPEN A3/C3 (Professional)

  • < 25kg en <3m spanwijdte
  • Transponder met ID gegevens
  • Geo-awareness met piloot visualisatie
  • Operator registratie verplicht
  • Identificatie plaatje met vermelding van operator nummer
  • Batterij waarschuwing
  • Maximum geluidsnormen
  • Voorzien zijn van lichten
  • Beveiligde C2 link

OPEN A3/C4 (Aero model)

  • Enkel geldig voor kits, zelfbouw maakt hier geen deel van uit en valt onder de regelgeving van de modelluchtvaart
  • Automatische vluchten niet toegestaan (waypoints)
  • Enkel indien de vliegzone dit voorschrijft, men zal een zone creëren waar modelbouwvlieg clubs hun vliegveld kunnen uitbaten (dit bestaat nu reeds en zal waarschijnlijk niet veranderen)
    • Transponder met ID gegevens
    • Geo-awareness met piloot visualisatie
    • Identificatie plaatje met vermelding van operator nummer
  • Operator registratie verplicht
  • Indien gevlogen wordt op een erkend modelvliegterrein (Aeromodel zone) dan dient men de regelgeving te volgen die daar geldt.
Tabel

Specific category

Voor dronevluchten die niet passen binnen de beperkingen van de Open categorie is er de Specific categorie. Denk aan vluchten buiten het zicht (BVLOS), met drones die zwaarder zijn dan 25 kg, als je hoger wilt vliegen dan 120 meter, in zones met beperkingen voor vliegers in de Open categorie of voor operaties in de bebouwde kom nabij mensen of met drones van meer dan 4 kg.

Drone-operators die In deze categorie willen opereren zullen moeten kunnen aantonen dat ze hun specifieke type operaties veilig kunnen uitvoeren op basis van opleidingen, (standaard)procedures en risicoanalyses. De uitkomsten van deze risicoanalyses schrijven vervolgens voor welke mitigerende maatregelen moeten worden genomen om de betreffende vluchten veilig uit te kunnen voeren.

  • Verhoogd risico
  • Indien de vlucht volgens een ‘Standaard scenario’ verloopt volstaat een notificatie anders is er authorisatie nodig van een CA voor de aanvang van de vlucht gebasseerd op een SORA (Specific Operations Risc Assessment) -> Risico Analyse
  • Praktijkvoorbeelden: BVLOS operaties (lineaire inspecties, mapping), goederen transport, alle vluchten die niet onder de Open Categorie of de Certified Category vallen
  • Omvat autonome vluchten (zonder tussenkomst van een piloot)
  • Piloot moet minimum competenties hebben zoals:
    • operationele procedures kennen (flight-planning, pre-flight en post-flight inspecties, nood procedures, …)
    • auronautische communicatie kunnen voeren
    • beheersen van het vliegpad en de automatie ervan
    • problem-solving en de juiste beslissingen kunnen nemen
    • Situatie beheer
    • airmanship
  • Valt je vlucht binnen de eisen van een standaardscenario (moeten nog gepubliceerd worden) dan kan je de vlucht uitvoeren mits het online aangeven van de vlucht, geen goedkeuring nodig. Best verwittig je wel even de gemeente en/of politiedienst zodat onnodige telefoontjes van buren niet tot een interventie moeten leiden, en heb je de kans steek dan ook op voorhand een briefje in de bus van de buren om aan te geven dat er een drone vlucht zal doorgaan – zo maak je goede en geen ongerusteburen.
    Valt je vlucht niet binnen een standaardscenario dan is een SORA risico analyse verplicht – hiervoor kan je een opleiding volgen.
  • Heb je reeds een Klasse 1 behaald dan volstaat het om een bijkomend theoretisch examen te doen (online ? weten we nog niet) om aan te tonen dat je op de hoogte bent van de Europese wetgeving.

Certified category

  • Hoog risico – Vlucht is even risicovol als een bemande vlucht
  • Authorisatie vereist door gecertifieerde instantie (bijv. DGLV voor België), gecertificeerde UAS met gelicentieerde piloot
  • Praktijkvoorbeelden: Air taxi, Internationaal IFR (carga, passagiers), pakjes leveren boven mensen
  • Vlucht kan/mag mensen vervoeren of transport van gevaarlijke goederen

Wetgeving drones België (tot 31/12/20)

Voor het vliegen met drones gelden een aantal regels in België. Het is erg belangrijk dat je van deze wet- en regelgeving op de hoogte bent voor je gaat vliegen met je drone. Bij overtreding van deze regels kun je een boete krijgen en kan je drone in beslag genomen worden.

Sinds 25 april 2016 is de nieuwe wetgeving voor drones in  België van kracht. Hier is jarenlang aan gewerkt om het vliegen met drones zo goed mogelijk te reguleren. We zullen hieronder trachten de nog steeds geldende wetgeving eenvoudig en overzichtelijk toe te lichten. Mensen die liever het volledige Koninklijk Besluit doorlezen, kunnen dat via deze link. Indien je graag weet met welke toestellen je perfect kan vliegen in je tuin zonder opleiding of examen, dan kan je hieronder heel makkelijk alle drones onder de 1kg bekijken.

Vanaf 1 januari 2021 zal er een Europese wetgeving voor drones van kracht zijn.

Drone cowboys

Pas op voor “Cowboys”. Ze werken ver onder de prijs maar hebben geen kennis van wetgeving. Ze zijn ook niet verzekerd als er iets mis loopt! U kan mee aansprakelijk gesteld worden. Vraag naar een licentie…

Vier categorieën

Categorie Recreatief Klasse 2 Klasse 1B Klasse 1A
Min. leeftijd Alle leeftijden 16 jaar 18 jaar 18 jaar
Max. gewicht drone 1 kg 5 kg 150 kg 150 kg
Max. vlieghoogte 10 meter 45 meter (150 ft) 91 meter (300 ft) > 91 meter mits toelating
Risico factor Geen Laag Matig Hoog
Commercieel gebruik Nee Ja Ja Ja
Licentie Geen Attest Bewijs van bevoegdheid Bewijs van bevoegdheid
Theoretische opleiding Nee Ja Ja Ja
Praktische opleiding Nee Ja Ja Ja
Theoretisch examen Nee Nee Ja Ja
Praktisch examen Nee Ja Ja Ja
Medisch attest (LAPL) Nee Nee Ja Ja
Verzekering Nee Ja Ja Ja
Drone registratie Nee Ja Ja Ja
Homologatie drone Nee Nee Nee Ja
Vliegen boven privé-terrein Ja Ja Ja Ja
Vliegen boven bebouwde kom Nee Nee Nee Ja
Vliegen in CTR Nee Nee Nee Ja, mits toelating DGLV
Vliegen boven mensenmassa Nee Nee Nee Ja
Afstand t.o.v. obstakel > 50 meter > 50 meter > 30 meter < 30 meter
Binnen zichtbereik vliegen Ja Ja Ja Ja
Risico analyse nodig Nee Nee Ja Ja
Vliegtoelating nodig Nee Nee Verklaring Toelating
Operationeel handboek Nee Nee Ja Ja
logo skeyes
EUKA
Flanders make
DGLV